Tôi từng nghĩ người trẻ rời đi là vì họ không yêu đất nước. Sau này, tôi nhận ra họ chỉ không biết phải yêu theo cách nào.
Năm 2025, Việt Nam có hơn 60% dân số ở độ tuổi dưới 40.
Chúng tôi được dạy rằng mình là động lực phát triển, là tài sản chiến lược, là thế hệ chủ lực của quốc gia.
Nhưng giữa những bài giảng hùng hồn và thực tế chật chội, có một khoảng cách ngày càng lớn mà không ai gọi được tên.
Tôi nhìn thấy bạn bè mình - giỏi, có kỹ năng, có ý thức, có hoài bão - vẫn loay hoay mỗi sáng thứ Hai.
Không phải vì họ lười.
Mà vì không ai thật sự chỉ cho họ một lối đi.
Họ bước vào công việc trong những hệ thống được xây từ thế kỷ trước, với tư duy vận hành cũ kỹ, nơi sự sáng tạo thường bị nhìn bằng ánh mắt dè dặt.
Họ nghe từ “chuyển đổi số” mỗi ngày, nhưng cái bảng điểm họ phải nộp vẫn là tờ giấy scan từ năm ngoái.
Người trẻ 2025 không phải những kẻ nổi loạn.
Họ vẫn làm, vẫn cố gắng, vẫn tham gia các dự án, startup, các cuộc thi quốc tế, các chương trình đổi mới giáo dục, vẫn ủng hộ năng lượng sạch, vẫn học hỏi không ngừng.
Nhưng giữa tất cả những đóa hoa nở sớm ấy, lại có một sự thật không ai dám nói to: có điều gì đó đang làm họ mỏi.
Mỏi vì phải liên tục thích nghi.
Mỏi vì phải sống trong hai thế giới: một thế giới họ mong muốn - và một thế giới họ đang thật sự đối mặt mỗi ngày.
Ở thế giới mong muốn, mọi người nói chuyện bằng lý lẽ, không bằng chức vụ.
Ở thế giới hiện tại, một email phải viết thêm ba dòng cảm ơn nữa mới được phản hồi.
Ở thế giới mong muốn, một ý tưởng hay có thể thử nghiệm nhanh.
Ở thế giới hiện tại, nó phải chờ xin ý kiến, chờ điều chỉnh, chờ duyệt. Và đôi khi, chờ mãi.
Nhưng người trẻ không bỏ cuộc.
Họ chỉ... lùi lại một chút.
Lặng hơn một chút.
Ít nói hơn.
Và đôi khi, xa hơn.
Họ chọn cách rời khỏi thành phố. Hoặc khỏi quốc gia. Không phải vì ghét nơi này. Mà vì họ không tìm thấy nơi mình thuộc về.
Cái “thuộc về” không phải là quốc tịch hay địa chỉ hộ khẩu.
Mà là cảm giác: mình làm, và thấy có tác dụng. Mình góp phần, và thấy có giá trị.
Đừng trách họ nếu một ngày nào đó họ rời đi.
Họ đã thử ở lại. Rất nhiều lần. Nhưng có những ngày, nỗ lực không đủ.
Vì không có ai đứng phía trước để đón lấy nó.
Tôi không viết bài này để buộc tội ai. Không có bên nào sai cả. Không phải người lớn cố ý kìm hãm. Không phải hệ thống ác ý. Không phải người trẻ thiếu trách nhiệm.
Tất cả chỉ là... lệch nhau. Lệch rất nhẹ, nhưng rất dài.
Có thể rồi chúng ta sẽ tìm lại nhau.
Ở một khúc cua nào đó trong tương lai.
Có thể rồi một ngày, người trẻ sẽ không còn cảm thấy phải ra đi mới là “thành công”.
Có thể rồi một ngày, một bạn sinh viên ngồi ở một thư viện tỉnh lẻ sẽ biết rằng em ấy đang ở đúng chỗ - và em không cần phải xin học bổng để thấy mình quan trọng.
Chúng ta chưa tới đó.
Nhưng có lẽ đang đi về hướng ấy.
Chậm thôi. Nhưng vẫn còn hy vọng.
Vì tôi tin, đất nước này không thiếu người giỏi.
Chúng ta chỉ cần đủ khoảng lặng để lắng nghe nhau lại từ đầu.
– Viết cuối tháng 7/2025.
Cho những người trẻ chưa chọn được hướng đi, nhưng vẫn chưa từ bỏ.
📖
minhluankinhte.blogspot.com
Nhận xét
Đăng nhận xét