(00h05 - 13/8/2025) vài dòng...
MỘT CON SỐ, MỘT HỆ QUẢ.
Trong quý II năm 2025, nhóm ngân hàng tại thị trường chứng khoán Việt Nam tạo ra 44% tổng lợi nhuận sau thuế toàn thị trường.
Con số ấy không phải một dấu chấm than - mà là một dấu chấm hỏi lớn.
Tại sao một ngành lại có thể thống trị cấu trúc lợi nhuận đến như vậy?
Đây có phải là một thành công đáng tự hào, hay một tín hiệu mất cân bằng trong cấu trúc thị trường?
Khi một bậc thầy nhìn vào dữ liệu, họ không chỉ nhìn vào con số tuyệt đối, mà còn soi vào cấu trúc sinh ra con số ấy, bản chất vận hành của hệ thống tạo ra lợi nhuận, và chu kỳ vận động phía sau.
BẢN CHẤT CỦA LỢI NHUẬN NGÂN HÀNG: LỢI THẾ CẤU TRÚC HAY ẢO GIÁC TĂNG TRƯỞNG?
Ngân hàng - như một định chế tài chính trung gian - không “sản xuất sản phẩm” mà “bán tiền”. Tức là họ kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch rủi ro và thời gian trong luồng vốn.
Một vài nguyên lý cốt lõi giúp nhóm này dễ dàng vượt lên về lợi nhuận:
(1) Kiểm soát đầu vào: Ngân hàng huy động vốn với chi phí thấp (từ tiết kiệm cá nhân, tổ chức).
(2) Áp đặt giá đầu ra: Cho vay với mức lãi cao hơn hẳn, đặc biệt trong môi trường tín dụng mở rộng.
(3) Đòn bẩy lớn: ROE cao không đến từ hiệu quả kinh doanh, mà từ cấu trúc sử dụng vốn mỏng + tài sản vay.
👉 Khi tăng trưởng tín dụng được duy trì, nợ xấu được kiểm soát và áp lực chi phí vốn thấp, ngân hàng lập tức trở thành máy in lợi nhuận.
Nhưng vấn đề nằm ở đây: khi một ngành sinh lời dựa trên cấu trúc vĩ mô và đòn bẩy hệ thống, sự tăng trưởng không còn là do năng suất thực tế, mà là kết quả của một chuỗi điều kiện chính sách thuận lợi.
Và như mọi hệ thống vận hành trên sự ưu đãi, khi điều kiện thay đổi - lợi nhuận sẽ tự triệt tiêu.
CHU KỲ KINH TẾ & BẪY TĂNG TRƯỞNG GIẢ TẠO.
Warren Buffett từng nói:
“Chỉ khi thủy triều rút mới biết ai đang bơi mà không mặc đồ.”
Trong bối cảnh lãi suất thấp, tăng trưởng tín dụng cao và thanh khoản dồi dào, bất kỳ ngân hàng nào cũng có thể công bố lợi nhuận cao.
Nhưng có ba chu kỳ cần đặt lên bàn mổ:
(1) Chu kỳ tín dụng:
Tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam đã kéo dài nhiều năm. Khi room tín dụng bị siết, hoặc NIM thu hẹp, chi phí vốn tăng sẽ bóp nghẹt lợi nhuận.
(2) Chu kỳ nợ xấu:
Lợi nhuận tăng mạnh thường là pha cuối của chu kỳ chất lượng tài sản. NPL (nợ xấu) thường trễ, nhưng khi bùng lên, sẽ đốt cháy toàn bộ phần lợi nhuận trước đó.
(3) Chu kỳ chính sách tiền tệ - tài khóa:
Thị trường tài chính Việt Nam vận hành trong môi trường chính sách định hướng (policy-led). Khi nhà điều hành chuyển hướng sang ổn định vĩ mô, chống lạm phát, hoặc kiểm soát dòng vốn - ngân hàng sẽ mất đòn bẩy.
PHÂN BỔ LỢI NHUẬN: CƠ CẤU THỊ TRƯỜNG HAY RỦI RO HỆ THỐNG?
Benjamin Graham dạy rằng:
“An investment operation is one which, upon thorough analysis, promises safety of principal and an adequate return.”
Không một cấu trúc thị trường nào đảm bảo sự an toàn dài hạn khi lợi nhuận bị lệ thuộc quá lớn vào một ngành - đặc biệt là một ngành có tính chu kỳ và phụ thuộc chính sách.
Việc 44% lợi nhuận thị trường thuộc về ngân hàng là biểu hiện của:
(1) Sự thiếu đa dạng hóa trong cấu trúc thị trường.
(2) Tăng trưởng thiếu chiều sâu của các ngành sản xuất, dịch vụ, công nghệ.
(3) Dòng tiền bị hút về khu vực tài chính thay vì nền kinh tế thực.
Hệ quả?
(1) Định giá thị trường trở nên méo mó.
(2) Nhà đầu tư bị dẫn dắt bởi số ít cổ phiếu.
(3) Tâm lý thị trường trở nên cực đoan hoặc bám vào ngân hàng, hoặc rút lui.
ĐỊNH GIÁ, ĐỊNH HƯỚNG, VÀ NGUY CƠ LỆCH PHA.
Peter Lynch từng khuyên:
“Know what you own, and know why you own it.”
Nhưng trong thị trường hiện tại, nhiều nhà đầu tư đang sở hữu ngân hàng vì ‘nó lãi lớn’, chứ không vì họ hiểu chu kỳ của nó nằm ở đâu.
Điều này tạo ra:
(1) Hiệu ứng đám đông: dòng tiền FOMO đổ vào nhóm ngân hàng khi thấy tăng trưởng EPS.
(2) Định giá vượt giá trị nội tại: P/B và P/E không còn phản ánh rủi ro tài sản hay khả năng sinh lời thực sự, mà chỉ đo kỳ vọng.
(3) Thiếu vùng đệm khi rủi ro xảy ra: Khi tăng trưởng dừng lại, thị trường sẽ không có các ngành khác "đỡ sóng".
GÓC NHÌN CHIẾN LƯỢC: PHẢI LÀM GÌ TRONG MỘT THỊ TRƯỜNG BỊ THỐNG TRỊ BỞI NGÂN HÀNG?
Một nhà đầu tư tư duy hệ thống sẽ không hỏi:
“Cổ phiếu ngân hàng nào còn tăng?”
Mà sẽ hỏi:
“Nếu ngân hàng chiếm 44% lợi nhuận, phần còn lại của thị trường đang bị đánh giá sai ở đâu?”
Chiến lược đề xuất:
(1) Tái định vị danh mục về các ngành có tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận từ nền tảng (sản xuất, logistics, công nghệ, y tế).
(2) Tập trung vào cổ phiếu bị bỏ quên, nơi mà P/E thấp hơn tốc độ tăng trưởng thật (GARP - growth at reasonable price).
(3) Xây dựng danh mục theo cấu trúc chu kỳ - không đồng pha với ngân hàng, để giảm tương quan hệ thống.
(4) Tận dụng pha điều chỉnh để tích lũy cổ phiếu ngoài tâm điểm, vì khi "ánh sáng rút khỏi sân khấu chính", người ta mới nhìn thấy các vai phụ quan trọng.
Vậy hãy để tôi tóm tắt lại:
Khi một nhóm ngành thống trị quá mức lợi nhuận thị trường, điều đó không chỉ phản ánh sức mạnh - mà còn là một điểm trũng trong cấu trúc toàn cục.
Thị trường khỏe mạnh cần đa dạng trong nguồn thu lợi nhuận, chu kỳ khác biệt giữa các ngành, và cơ hội phân bổ vốn hợp lý giữa các rủi ro.
Lợi nhuận quá tập trung là lời cảnh báo, không phải là sự đảm bảo.
Và như mọi chu kỳ đã chứng minh, thị trường không trừng phạt người chậm, mà trừng phạt người không nhìn thấy tín hiệu.
GỬI ĐẾN NHỮNG NHÀ ĐẦU TƯ THỰC SỰ NGHIÊM TÚC:
"Hệ thống tạo ra lợi nhuận. Nhưng nếu không hiểu hệ thống đang vận hành thế nào, bạn chỉ đang đứng trong một sòng bạc mà tưởng rằng mình là người chia bài."
Danh mục hiện tại: 👇 (12/8/2025)
https://www.facebook.com/share/1F9wciuNbB/
📖 Góc nhìn chuyên môn: 👇
https://minhluankinhte.blogspot.com/2025/08/khi-loi-nhuan-tap-trung-bai-hoc-ve-rui.html?m=1
Link Danh mục trước đó: 👇
https://minhluankinhte.blogspot.com/2025/08/dong-tien-ang-xoay-i-au-sau-quy-32025.html?m=1
😍
Trả lờiXóa